W 146. rocznicę powstania pierwszej włocławskiej fabryki fajansu we Włocławku w ZSK im. ks. Jana Długosza we Włocławku postała Sala tradycji włocławskiego fajansu.
Na wstępie wspomnienie o historii włocławskiego fajansu. Pierwsza fabryka fajansu była utworzona w roku 1873 roku jako Włocławska Fabryka Wyrobów Fajansowych i mieściła się przy ul. Żelaznej (obecnie Kościuszki), a od 1882 roku funkcjonowała pod nazwą „Włocławskie Fabryki Fajansu Teichfeld i Asterblum”. Druga fabryka powstała w 1880 roku „Nowa Włocławska Fabryka Fajansu Engelman i Schierier”, która później funkcjonowała pod nazwą „Włocławska Fabryka Fajansu L. Czamański i S-ka”. W latach 1894-1924 funkcjonował kolejny zakład produkcji fajansu przy ul. Starodębskiej „Włocławska Fabryka Fajansu KERAMOS” oraz utworzona w 1922 roku przy placu Staszica „Polska Fabryka Fajansu Braci Cohn i S-ka” , a od roku 1937 funkcjonowała jako „Zakłady Ceramiczne A. Czarniecki i S-ka”. Po drugiej wojnie światowej wszystkie istniejące fabryki fajansu zostały upaństwowione i połączone w jeden zakład. Intensywny rozwój produkcji ceramicznej nastąpił po roku 1952, kiedy w fabryce utworzono Ośrodek Wzorujący nr 2 i zaczęto produkować nowoczesny fajans, który wzbudził zainteresowanie u polskich artystów ceramików. Kolejnym ważnym wydarzeniem dla włocławskiego fajansu była organizacja od 1973 roku „Biennale Fajansu Włocławskiego”, które rozsławiło włocławski fajans w kraju i zagranicą oraz ukazało imponujący talent włocławskich malarek fajansu. Niespodziewany koniec produkcji fajansu nastąpił w wyniku transformacji ustrojowej po 1989 roku. Fabryka zaprzestała swoją działalność w 1991 roku.
Dzięki wspaniałej inicjatywie państwa Ewy i Jerzego Szanowskich zostaje uruchomiona w roku 2002 Fabryka Fajansu Włocławek. Mieści się ona na terenie dawnej cegielni przy ul. Falbanka 28. Właścicielka fabryki podtrzymuje wiernie tradycję wyrobu fajansu, zachowując autentyczność i wierne otworzenie wzorów, które produkowano przed laty. Obecnie „Fabryka Fajansu Włocławek” produkuje ponad 300 form, zawsze odwołując się do tradycji „włocławków” – tradycyjnych form i stylu malowania.
W Zespole Szkół Katolickich im. ks. Jana Długosza we Włocławku zrodziła się myśl utworzenia sali, w której będą zgromadzone wyroby fajansowe. Organizację wystawy wyrobów fajansowych ks. dyrektor Jacek Kędzierski powierzył nauczycielowi plastyki p. Bożenie Sobierajskiej. Wystosowano prośbę do społeczności Długosza o przekazanie wyrobów fajansowych. Społeczność Długosza jak zawsze zareagowała sercem, przekazując wiele rodzinnych fajansowych pamiątek do Sali tradycji. Do Księgi Darczyńców wpisali się: państwo Dawidowicz, przekazując całą rodzinną kolekcję fajansu, pan Maciej Ziółkowski, pani Kalina Ciesielska, pani Paulina Makowska, pani Agata Jankowska – Pakulska, pani Jolanta Adamczewska, pani Danuta Kacprzyk, pani Danuta Bartnicka, pani Anna Burczyk oraz pani Ewa Szanowska. Wśród darczyńców są również uczniowie szkoły podstawowej: Małgorzata Wróblewska kl. 5a , Mikołaj Karkowski kl. 6a, Antoni Zimny kl. 1a, Szymon Józwiak kl. 4b, Maja Konieczna kl. 6b, Oliwia Skrzypińska kl. 6a, Maria Kosiewicz kl. 6b, Zofia Hasiuk kl. 4a, Izabela Tycjan kl. 4b, Nadia i Natalia Żurańskie kl. 6b, Wiktor Paczkowski kl. 7b, Antoni Perlikowski kl. 5a, Zuzanna Górczyńska kl. 5a , Jan Gemeinert kl. 5a , Martyna Jaskólska kl. 2e , Filip Etynkowski kl. 5a SP, Karolina Maurek kl. 2a SP, Hubert Olszewski kl. 7b. W tę szlachetną inicjatywę włączyli się także uczniowie gimnazjum: Rafał Wierszyło kl. III a i Jakub Grączewski kl. IIIb, uczennica liceum Zuzanna Konieczna kl. IC oraz anonimowi darczyńcy.
Serdecznie dziękujemy wszystkim Darczyńcom za przekazane cenne, niepowtarzalne fajansowe pamiątki, które na stałe wpisują się wystrój Sali tradycji włocławskiego fajansu w naszej szkole.
Podtrzymując tradycję, która na stałe wpisała się w kulturę Włocławka, aby przekazać ją młodym pokoleniom długoszaków, pani Bożena Sobierajska nawiązała współpracę z właścicielem Fabryki Fajansu Włocławek panią Ewą Szanowską. W dniu 29 maja 2019 roku gościliśmy w naszej szkole panią Ewę Szanowską – właścicielkę Fabryki oraz panią malarkę Mirosławę Madzierską i panią Martę Sędziak. Grupa dwudziestu ośmiu uczniów szkoły podstawowej uczestniczyła w warsztatach malowania fajansu. Dzięki wspaniałemu pokazowi uczniowie mieli wyjątkową okazję ręcznie pod okiem pani malarki zdobić tradycyjnymi motywami talerze. Pokłosiem warsztatów malowania fajansu jest wystawa prac uczniów w holu szkoły.
Dziękujemy pani Ewie Szanowskiej za podjętą współpracę z naszą szkołą oraz warsztaty malarskie ukazujące sztukę ręcznego malowania wyrobów fajansowych. Dziękujemy za przekazanie do naszej Sali tradycji fajansu „Wicka”, który powiększył kolekcję wystawy. I zapraszamy do dalszej współpracy.
Lista Darczyńców jest nadal otwarta. Zapraszamy i już dzisiaj dziękujemy.
Bożena Sobierajska
